Goedbedoeld advies
Je hebt vast al duizend keer gehoord dat je jezelf niet met anderen moet vergelijken, omdat je daar ongelukkig van wordt. Er zijn altijd wel dingen die een ander beter kan dan jij. Deels is dit natuurlijk waar, maar dit advies is moeilijk om in praktijk te brengen. Je kan er namelijk weinig aan doen dat je jezelf vergelijkt met anderen. We zijn van nature gericht op de ander. Het gebeurt automatisch en meestal onbewust. Heb je al eens geprobeerd om een volledig automatische gewoonte af te leren? Dan weet je dat dit enorm veel oefening en frustratie kost. Als het al haalbaar is. Gelukkig is er iets dat je kunt doen om het vergelijken vóór je te laten werken in plaats van tegen je.
Vergelijken om te overleven
Toen we een baby waren, waren we afhankelijk van andere mensen om te overleven. We waren hulpeloos en konden niet wat anderen wel konden. Hier werden we continu mee geconfronteerd. Honger? Je had iemand nodig voor je eten. Koud? Je had iemand nodig om je warmer aan te kleden. Te warm? Je had iemand nodig om het dekentje weer van je af te leggen. Logisch dat je als mens zo op anderen gericht bent: als baby moest je geaccepteerd worden, zodat er iemand voor je zorgde. Je moest erbij horen om te overleven, want je kon niet wat die ander wel kon. Verbondenheid met anderen was van levensbelang. En nog steeds is verbondenheid een van onze basisbehoeften. Het zit in ons systeem ingebakken. Dit laat zien waarom jezelf vergelijken met anderen zo automatisch gaat. We doen het al vanaf onze geboorte. We vergelijken onszelf dus met anderen, omdat we ons geaccepteerd willen voelen en ergens bij willen horen. Niks mis mee. We vergeten alleen iets.
Je vergelijkt jezelf maar half
Als je het woord ‘vergelijken’ opzoekt in de Van Dale, staat er dit: “Naast elkaar plaatsen om te kunnen oordelen over overeenkomst en verschil.” Vergelijken betekent dus kijken naar de verschillen én naar de overeenkomsten. Als wij onszelf met anderen vergelijken, kijken we meestal alleen naar de verschillen. En vaak hebben we negatieve gedachten als we aan die verschillen denken. “Alles lijkt bij haar vanzelf te gaan. Goede baan, leuk gezin, altijd verzorgd en ze lijkt nooit gestrest. En ik stel al 3 weken dit project uit en kan niet eens bedenken wat we vanavond gaan eten.” Je ziet voornamelijk dat de ander iets heeft dat jij niet hebt. We vergeten in onze vergelijking om te kijken naar de overeenkomsten. We maken de vergelijking niet af. Maar waarom is het belangrijk om naar overeenkomsten te kijken?
Je hoort erbij
Als je alleen de verschillen ziet tussen jou en de ander, waarvan je vaak niet eens weet of het klopt, creëer je afstand tot die ander. Hierdoor kan je uiteindelijk gevoelens van eenzaamheid en isolement ervaren. Als je daarentegen naar de overeenkomsten kijkt, kijk je naar de gedeelde menselijkheid. Menselijkheid is één van de drie aspecten van zelfcompassie, waarover ik in dit artikel schrijf. Het laat zien dat we allemaal mensen zijn en voor een groot deel hetzelfde zijn. Het feit dat we mens zijn is de grootste overeenkomst die we hebben. Natuurlijk is iedereen uniek, maar zoveel dingen zijn ook hetzelfde. Ook de meest succesvolle mensen hebben wel eens een rotdag. Of week. Dat hoort bij het leven. Bij het mens zijn. We zijn vaak onredelijk hard tegen onszelf. Maar je bent niet raar of een sukkel als je niet hebt wat iemand anders heeft. Of als je een keer minder presteert. Je bent gewoon een mens, net als die ander. Met die realisatie kun je milder naar jezelf zijn. Door ook naar de gedeelde menselijkheid mee te nemen in je vergelijking, breng je het negatieve gevoel dat vaak opkomt als je naar de verschillen kijkt, in balans. Je geeft jezelf een realistischer beeld van de situatie. Daar kom je een stuk positiever uit dan als je alleen kijkt naar wat je niet hebt of niet kunt.
Dus, vergelijk jezelf af en toe wél met andere mensen, om te zien dat we helemaal niet zo anders zijn. We zijn allemaal mensen en daar horen jij en ik bij. Dat alleen al is reden genoeg om net zo compassievol met jezelf om te gaan als met anderen. Daar help ik je graag bij!
Gebruikte bronnen:
- Neff, K. D. (2003b). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2, 85-102.
- Boek Kristin Neff (2021) – Zelfcompassie. Stop jezelf te veroordelen.
- Boek van Dr. Shauna Shapiro (2021) – Goedemorgen, ik hou van jou. Reset je brein met mindfulness en zelfcompassie voor meer ontspanning en geluk.